Da li je moguće da jedan od najpoznatijih Srba ima prezime koje potiče od turskog izraza? Srpski jezik sadrži brojne turske idiome, što svedoči o uticaju pet vekova vladavine. Međutim, retko razmišljamo o tome da se taj uticaj može proširiti i na naša prezimena.
Iako se ponosimo tradicionalnim srpskim imenima kao što su Vuk, Mihajlo i Nemanja, nije široko priznato da određena zvučna srpska prezimena mogu imati korene u turskoj terminologiji.
Jedna hipoteza pretpostavlja da istaknuta ličnost među Srbima, koja je značajno uticala na srpski jezik, poseduje prezime koje je izvedeno iz reči turskog porekla. Ta osoba je Vuk Karadžić. Iako se opšteprihvaćeno veruje da je porodica Karadžić dobila prezime po planini poznatoj kao Karadžica u Makedoniji, gde su živeli, alternativno predanje sugeriše suprotno poreklo.
U ovom kontekstu, pojavljuju se diskusije o plemenu poznatom kao Drobnjaci, koje je pokazalo otpor Turcima. Iako nisu odbacili osnovne obaveze koje su nametali turski agami i begovi, niti potpuni danak koji su oni propisali, odbili su svaku dalju saradnju i interakcije.
Tvrdi se da nisu reagovali na prisilni rad, uprkos značajnim posledicama koje su kao rezultat toga snosili. Da bi pokazali svoju snagu i ponos, stanovnike ta tri sela nazivali su „karadze“, što se na turskom prevodi kao „crni bik“.
Ovo ime nije nosilo osećaj poniženja; naprotiv, simbolizovalo je hrabrost i odlučnost.
Postepeno se naziv „karadžići“ (crni bikovi) počeo povezivati sa ovim stanovnicima. Ovaj naziv se proširio na susedna sela, a tvrdi se da su pre turskog progona migrirali na razne lokacije, uključujući zapad, Crnu Rijeku u podnožju Durmitora i Loznicu, tačnije Tršić. U prvim decenijama, ove porodice su uz svoja porodična imena uključivale i dodatno prezime „Karadžić“. Na kraju se to razvilo u jedinstveno prezime.
Koje je autentično poreklo srpskih prezimena i koje su okolnosti dovele do njihovog razvoja?
Prema rečima Jovice Krtinića, urednika portala „Poreklo“, Srbi su pretežno dobijali prezimena izvedena od imena svojih predaka, kako prenosi Espreso.co.rs.
Prema rečima našeg sagovornika, u kneževini Srbiji prezimena su pretežno izvedena od imena očeva i dedova, kao i od zanimanja, poput Lončara, Kapetanovića i Popovića, uz određene karakteristike.
Međutim, stvar ide dalje od ovoga. Prema Krtiniću, srpska prezimena takođe pokazuju uticaje keltskog, latinskog, grčkog, pa čak i turskog porekla, što je odraz različitih jezičkih uticaja koji su oblikovali naš jezik.
On pojašnjava da to nisu prezimena izvedena iz turskog porekla; već su nastala od turskih fraza koje su se toliko ukorenile u srpskom jeziku da ih prepoznajemo kao autohtone izraze.
Nekoliko drugih prezimena u srpskom jeziku pokazuju „turski uticaj“, poput Samardžije; međutim, s obzirom na uticaj turskog na srpski, mora se razmisliti da li bi ovo trebalo da izazove neko iznenađenje.
