Nekoliko letnjih dana u martu čini se dovoljnim da se stanovnici velikih gradova Srbije zapitaju šta nas čeka u julu i avgustu. Najnovija istraživanja naših naučnika pokazuju da su neki delovi Beograda leti topliji i do sedam stepeni od drugih, s tim da je razlika određena količinom zelenila u njima.
Istraživanja sprovedena poslednjih godina pokazuju kontinuirani trend povećanja prosečnih i maksimalnih temperatura u Beogradu.
Dugoročne prognoze govore da dolazi pakleno ljeto, sa zvaničnim temperaturama do 40 stepeni, prenose mediji. Čak pola ljeta može biti obilježeno tropskim vremenom!
U nekim dijelovima glavnog grada ljetne temperature mogu biti i nekoliko stepeni više nego u drugim dijelovima grada.
Dok neki krive klimatske promjene, neki građani vjeruju da uzrok leži u prekomjernoj izgradnji uspostavljenih naselja, o čemu svjedoče povremeni protesti.
„Sada imamo situaciju da nam treba 1,7 parking mesta po stanu, već postoji neka neravnoteža, zamislite kada dodate nove zgrade ne samo da imate problema sa parkingom, već imate i problema sa saobraćajem.“ Novi Beograd i Beograd se razvijaju, ali neka se razvijaju u širinu, a ne u postojećim gusto naseljenim područjima“, rekao je za srpski Euronews Srećko Ćirić iz organizacije „Za zeleniji i uređeniji Distrikt 44“.
Zeleni krovovi su jedino rješenje
Marko Stojčić, glavni urbanista Beograda, rekao je da se očekuje visok nivo urbanizacije jer je poslednjih decenija bilo neaktivno u tom pogledu.
“Ekonomski je povoljan trenutak i vlasnici zemljišta počinju da se urbanizuju, što donekle utiče na pojavu toplotnih ostrva. Decenijama se pojavljuju toplotna ostrva u urbanim sredinama Beograda. To nije slučaj samo u Beogradu, već u svim gradovi u svijetu Ista je situacija, samo je pitanje ko će to rješavati“, objasnio je Stojčić.
S obzirom na ovakvu situaciju, gradski planer kao jedno od rješenja predlaže zelene krovove jer su, kako kaže, zeleni krovovi već neko vrijeme standard u Skandinaviji, a trend se posljednjih godina proširio i na Evropu na druga područja.
“Pokušavamo da to promovišemo domaćim investitorima i mnogi su to već prihvatili. Takvim pristupom u narednih 10 godina možemo smanjiti temperaturu grada za 3 stepena. U naredne dvije do tri godine ćemo uvesti ovu obavezu”, rekao je sagovornik.
S druge strane, deo opozicije smatra da se resursi Beograda ne koriste u javnom interesu, pa rešenje vide u urbanom ozelenjavanju.
„To znači da su građevinski radovi u Beogradu u proteklih deset godina bili veoma intenzivni i da moraju biti uvršteni u regulatorni okvir, odnosno tamo gde se gradi, gde se grade nove zgrade, moraju biti zelene površine, parkovi. “, rekao je za srpsku agenciju Euronews Stefan iz Zelene levice Stefan Tasić.
Toplinsko ostrvo je 20 stepeni toplije od parka
Međunarodne studije pokazuju da su gradovi širom svijeta 15 stepeni topliji od okoline, dok toplotna ostrva mogu biti 20 stepeni toplija od parkova u istom gradu.
Na sledećem linku saznajte gde se nalaze najveća toplotna ostrva u Beogradu.
Meteorolog Ana Vuković Vimić rekla je da toplotna ostrva postoje i bez klimatskih promjena, ali klimatske promjene značajno povećavaju rizike po dobrobit ljudi koji se nalaze na njima.
Ona je rekla da je to uglavnom zbog velike gustine naseljenosti i nemogućnosti da se utvrdi tačan broj toplotnih ostrva u Beogradu.
“Svaki deo dalje od reke koji nije deo Košutnjaka, Zvezdarske šume i nekog od većih parkova ima topao prostor gde je temperatura znatno viša. Dok god ima više zatvorenih prostora, temperatura će tamo biti veća. Asfalt “, objasnila je.
Međutim, objasnila je da temperaturna razlika u pojedinim delovima grada može biti veća od 7 stepeni, a ta temperaturna razlika negativno utiče na zdravlje stanovnika.
Opasnost od smrtonosnog toplotnog talasa
Ona je takođe naglasila da je problem što noćne temperature ne padaju zbog “konstantnog zračenja zgrada i asfalta”.
“Dakle, ne samo da se zagreva jer apsorbuje više sunčevog zračenja i bolje zadržava toplotu, već i zrači toplotu noću, tako da je toplota na neki način zarobljena u urbanim sredinama. Dakle, u zdravstvenom smislu “Izuzetno je opasno, posebno zbog klimatskih promjena, jer se procjenjuje da će porast temperature i efekat urbanog toplotnog ostrva dovesti do smrtonosnih temperatura nalik toplotnom talasu u našoj zemlji do sredine veka.”
Temperatura je čak 50 stepeni!
Zavisi i od vlažnosti vazduha, pri čemu temperature u centru urbanih toplotnih ostrva dostižu 50 stepeni Celzijusa, rekao je sagovornik.
“Sve je moguće i bio bi to veliki problem. Od tada se smatra da su čak i zdrava tijela izložena visokom riziku od toplotnog udara, sklona grčevima u mišićima, pa čak i nesvjestici”, rekao je Meteorolog Jia.
Šta je rešenje?
Vuković Vimić objašnjava da je najbolje rješenje smanjiti površine koje se noću zagrijavaju i emituju mnogo topline, što podrazumijeva ozelenjavanje grada.
„Ne samo da ima funkciju smanjenja urbanih toplotnih ostrva, već ima i funkciju da bude porozna površina, jer znamo da je rizik od ekstremnih padavina veći, a povećava cirkulaciju u gradu jer kada područja različitih temperatura stvaraju razlike u pritisku i povećavaju cirkulaciju, opet Da, sa zelenim krovom se povećava temperaturna razlika između vrha i dna i tada se zrak bolje miješa”, napomenula je.
Meteorolog je rekao da je multifunkcionalno rješenje uvođenje zelene infrastrukture, uz napomenu da naša zemlja prvo mora izraditi pravni okvir za to.
“Ovo je jedan od važnih projekata u našem planu prilagođavanja promjenjivim klimatskim uslovima. A u skladu je i sa Strategijom prilagođavanja EU, koja naglašava da je važno prilagoditi gradove klimatskim promjenama jer pored problema koje imamo Imaju zbog povećanog rizika od vrućine, biće i problema sa komarcima, prenosiocima bolesti, te problemi sa vodosnabdijevanjem u pojedinim gradovima uzrokovani prevelikim padavinama i poplavama, dok je vodosnabdijevanje uzrokovano sušom”, napominje sagovornik. .
Ona je naglasila da je urbane sisteme veoma teško prilagoditi jer su veoma složeni.
“Važno je shvatiti da se travnata površina ljeti zagrijava za 20 stepeni manje od asfaltnog pločnika za istu količinu sunčevog zračenja. Sada zamislite da bismo mogli staviti zelenu površinu u bilo koji dio prostora. To čak ni ne treba da bude drvo, iako je poželjno jer stvara prirodnu hladovinu i hladi okolinu, trava je dovoljna čak i na bilo kom dijelu zemlje“, zaključio je klimatski stručnjak.
